Plan de Iguala; Meksykańska Droga do Niepodległości i Narodziny Pierwszej Republikańskiej Konstytucji

rewolucja w Meksyku, a raczej jej początkowe fazy, przypominały bardziej burzliwy taniec niż precyzyjnie zaplanowany bal. Podziały, niespójność, a nawet zdrady były chlebem powszednim dla tych walczących o wolność od hiszpańskiego jarzma. Jednak w tym chaosie narodził się Plan de Iguala – dokument, który miał stać się kamieniem węgielnym meksykańskiej niepodległości.

Był rok 1821. Agustín de Iturbide, generał o ambicjach godnych cesarza, zrozumiał, że dla osiągnięcia sukcesu musi połączyć siły rozbitego ruchu rewolucyjnego. Po stronie Hiszpanów stała potęga Imperium, a po stronie Meksykanów – spory i niezgody. Iturbide postanowił wykorzystać sytuację. Podjął ryzyko i zaproponował sojusz z dawnymi wrogami - liberałami zgrupoowanymi wokół Vicente Guerrero.

Plan de Iguala, ogłoszony 24 lutego 1821 roku w mieście Iguala, stał się nie tylko programem politycznym, ale także symbolem jedności. Dokument zawierał trzy podstawowe postulaty:

• Niepodległość Meksyku: zerwanie wszelkich więzi z Hiszpanią i proklamowanie wolnego państwa.
• Rządy konstytucyjne: wprowadzenie monarchii konstytucyjnej, która ograniczałaby władzę monarchy na rzecz parlamentu.
• Równość dla wszystkich Meksykanów: bez względu na pochodzenie etniczne lub status społeczny, wszyscy obywatele mieliby takie same prawa i obowiązki.

Pomysł Iturbide’a okazał się strzałem w dziesiątkę. Plan de Iguala zjednoczył różne frakcje rewolucyjne pod jednym sztandarem. Hiszpański generał Juan O’Donojú, widząc rosnącą siłę Meksykanów i mając świadomość nieuniknionej porażki, uznał Plan de Iguala i podpisał kapitulację w grudniu 1821 roku.

Sukces Planu de Iguala nie był jednak bezchmurny. Iturbide, który zdołał zjednoczyć Meksyk, pragnął sam objąć władzę.

W 1822 roku proklamowano cesarstwo Meksyku, a Iturbide został cesarzem. Jednak jego panowanie nie trwało długo.

Naród meksykański, który walczył o wolność i równość, nie chciał być poddany autokratycznemu rządowi. W 1823 roku wybuchło powstanie przeciwko Iturbidowi, które zakończyło się jego abdykacją i egzekucją.

Plan de Iguala, choć początkowo służył jako narzędzie do zdobycia władzy przez Iturbide’a, odegrał fundamentalną rolę w meksykańskiej historii. Był to dokument, który wyznaczył drogę Meksyku do niepodległości i ustanowił podstawy dla pierwszej republikańskiej konstytucji.

Choć plan ten nie przewidział wszystkich problemów i wyzwań, jakie stanęły przed nowo powstałym narodem, stał się symbolem jedności i nadziei na lepszą przyszłość.

Dzieło Iturbide’a, pomimo jego późniejszych ambicji dyktatorskich, jest pamiątką rewolucji meksykańskiej i jej ideałów wolności i sprawiedliwości społecznej.